Powrót na Zielone Wzgórze, czyli „Ania” w nowym wydaniu

Biała Droga Rozkoszy, Jezioro Lśniących Wód, Aleja Zakochanych, Wierzbowy Zakątek, Dolina Fiołków – to tylko niektóre nazwy wymyślone przez niezwykłą bohaterkę powieści, która cieszy się niesłabnącą popularnością od… 1908 roku!

„Ania z Zielonego Wzgórza” to historia rudowłosej dziewczynki, która z domu dziecka trafia pod opiekę Maryli i Mateusza Cuthbertów. To książka, która od lat bawi i wzrusza kolejne pokolenia czytelników na całym świecie. Główna bohaterka ma ognisty temperament i nieograniczoną wyobraźnię, przez co raz po raz ściąga kłopoty na siebie i swoich nowych opiekunów. Jest również dziewczynką wyjątkowo wrażliwą i czułą, dzięki czemu szybko zjednuje sobie sympatię mieszkańców Avonlea.

Rudowłosa Ania stworzona przez Lucy Maud Montgomery zapisała się w świadomości czytelników na całym świecie, zakorzeniła w kulturze, stała się inspiracją do kolejnych filmowych i serialowych ekranizacji. Polscy czytelnicy mogli poznać powieść dzięki Rozalii Bernsteinowej w 1911 roku. I choć przez ostatnie sto lat tekst doczekał się licznych przekładów licznych przekładów, to właśnie pierwsze tłumaczenie cieszy się największą popularnością.

Czy kultowe tłumaczenie jest pozbawione wad? Pojawiają się głosy krytyczne – często zarzuca się mu opuszczenia i udomowienia, liczne niedociągnięcia i przekłamania, które mogą razić współczesnych odbiorców. Stąd też wspomniane próby kolejnych tłumaczeń. Jednak mimo zarzutów po przekład Bernsteinowej sięgają kolejne rzesze czytelników, a górnolotny, zabawny styl wypowiedzi rudowłosej bohaterki podbija serca młodych ludzi.

Nakładem wydawnictwa Wilga ukazał się niedawno pierwszy tom serii o rudowłosej Ani w nowym, uwspółcześnionym tłumaczeniu Marii Borzobohatej-Sawickiej. Tłumaczka postanowiła wprowadzić zmiany w miejscach, gdzie Bernsteinowa jest krytykowana za brak precyzji, skróty i niekonsekwentność.

Dostajemy zatem nowy przekład, który pozostaje wierny dziewiętnastowiecznej powieści. Tłumaczenie zachowuje wzniosły, pełen barwnych metafor styl wypowiedzi dziewczynki, która mimo trudnych życiowych doświadczeń nieustannie zachwyca się światem. Tłumaczka postanowiła zachować niektóre z nazw, które utrwaliły się za sprawą przekładu Bernsteinowej i zapisały w świadomości polskich czytelników. Wprowadza jednak również nowe tłumaczenia lub zachowuje oryginalne, anglosaskie brzmienie niektórych z nich. W nowym przekładzie znajdziemy także bogactwo świata przedstawionego, czym różni się on od tłumaczeń wcześniejszych, w których podejmowano próby dostosowania tego świata do naszych rodzimych warunków. Kolejne tomy już niedługo zawędrują na księgarskie półki!

Po serię powinni sięgnąć zarówno młodzi czytelnicy, jak i dorośli – nie tylko z powodu tęsknoty za Zielonym Wzgórzem. Lektura po latach, z perspektywy dojrzałego czytelnika, zmienia sposób postrzegania niektórych sytuacji i bohaterów. Wskazuje też nowe tematy i wątki do rozważań.

Jednym z takich wątków, na które warto zwrócić uwagę przy ponownej lekturze tekstu, jest sposób postrzegania i wychowania dziewczynek w XIX wieku. Ania jest postacią niezwykłą – nie udaje się ujarzmić jej wyobraźni i ciekawości świata, jest pełna emocji, potrafi okazać niezadowolenie i złość (jak podczas pierwszego spotkania z Małgorzatą Linde), angażuje się w życie innych mieszkańców Avonlea i zjednuje sobie przy tym ludzi. Ale to dzięki trosce jej opiekunów Ania zyskuje prawdziwy dom i dorasta na pewną siebie, odpowiedzialną młodą kobietę. Zdobywa wykształcenie i chce się realizować zawodowo – co nie było typowe dla większości dziewcząt w XIX wieku. Mimo swojej szczególnej osobowości i braku „klucza, który sprawdzał się w przypadku innych dzieci” Ania mogła liczyć na ogromne wsparcie i akceptację wielu osób, co z kolei zaowocowało jej dalszymi sukcesami. To lekcja, którą współczesny czytelnik również powinien zapamiętać.

Ważnym z perspektywy czytelnika wątkiem jest również postrzeganie dziewczynek przez pryzmat ich urody. Największą bolączką Ani były rude włosy („nikt, kto ma rude włosy, nie osiągnie pełni szczęścia”). Próba ich ufarbowania kończy się katastrofą i kolejnymi docinkami ze strony rówieśników. Czy od czasu pierwszego wydania powieści sytuacja się zmieniła? Niestety, niewiele. Co więcej, wydaje się, że przed rodzicami dorastających dziewczynek stoją obecnie o wiele większe wyzwania. Dotyczy to głównie wirtualnego świata, w którym każdy może swobodnie ocenić wygląd innej osoby. Marzenie Ani o włosach czarnych jak „krucze skrzydła” i alabastrowej cerze nigdy się nie spełniły, ale nie miało to wpływu na jej dalsze losy. Dzięki troskliwej opiece i wsparciu Ania wzmocniła swoje poczucie wartości, przestała się skupiać na swoim wyglądzie, a w końcu stwierdziła, że nie chce się zmienić, nie chce być już nikim innym.

Warto sięgnąć po nowe tłumaczenie Ani i przekonać się, ile jeszcze aktualnych wątków można znaleźć w książce wydanej ponad sto lat temu oraz odkryć na nowo bogaty w wątki świat stworzony przez Lucy Maud Montgomery. Czytając o przygodach rezolutnej rudowłosej dziewczynki, przeniesiemy się do niezwykłych miejsc i poznamy bohaterów z krwi i kości, którzy zostaną z nami na długo. Być może uda nam się również spojrzeć na świat oczami jedenastoletniej Ani, by na nowo się nim zachwycić.

Przeczytaj fragment książki „Ania z Zielonego Wzgórza”

Ania z Zielonego Wzgórza

Issuu is a digital publishing platform that makes it simple to publish magazines, catalogs, newspapers, books, and more online. Easily share your publications and get them in front of Issuu's millions of monthly readers.

Książka „Ania z Zielonego Wzgórza” jest już w sprzedaży w księgarniach online. 

Artykuł sponsorowany